مشاركت اجتماعي زنان از ديدگاه قرآن و حديث
جامعه انساني فراهم آمده از انسانهاست و زن نيمي از پيكرهي جامعهي انساني را تشكيل ميدهد. اما از ديدگاه اسلام زن تا چه اندازه در جامعه زمينهي نقشآفريني دارد و محدودهي مشاركت اجتماعي زنان و حضور عيني آنان در جامعه تا كجاست؟ آيا مرد ميتواند همسر خويش را از مشاركت در امور مختلف اجتماعي باز دارد؟ يا اينكه موضوع مشاركت اجتماعي از اهميت ويژه برخوردار است، اما با نگاه همهجانبه و دقيق مورد پژوهش قرار نگرفته است. ما مسئله را از زاويهي عقل، قرآن و حديث بررسي كردهايم و در نهايت به نقد نظرات مخالف پرداختهايم. در اين پژوهش به نتايج اساسي ذيل دست يافتهايم.
1ـ عقل مشاركت همهجانبهي زنان را تأييد ميكند.
2ـ قرآن و حديث هماره زن و مرد را داراي هويت واحدي ميشمرد كه هر دو به يكسان قابليت استكمال و رشد دارند.
3ـ زنان از دو جنبه انساني و مونث بودن برخوردارند. شريعت اسلامي در روابط اجتماعي بر بعد انساني تكيه دارد و آن را قابل تفكيك از زنانگي محض ميداند. و به منظور تفكيك ايندو، در هنگام حضور در جامعه رعايت آدابي را براي زن و مرد مقرر كرده است.
4ـ هر انساني كه از لحاظ علمي و عملي و جسمي توانايي لازم براي بهعهده گرفتن مناصب مختلف را داشته باشد، ميتواند به اين امور بپردازد و اسلام تفاوتي بين زن و مرد در اين امور قائل نشده است.
پيشنهاد
1ـ بررسي ويژگيها و حدود وظايف وليفقيه و اينكه آيا زنان از تصدي اين منصب منع شدهاند يا خير؟ 2ـ بررسي فيزيولوژيكي جنس زن و مرد و تدقيق تفاوتهاي ايندو و ميزان تأثير اين تفاوتها در تواناييهاي جسمي و عقلي زنان.
ايمان و عقلانيت از ديدگاه الوين پلنتينجا و تحليل و نقد آن
دكتر نرگس نظرنژاد
آيا اعتقاد به خداوند معقول، خردپسند يا عقلا" مقبول است؟ آيا فرد براي آن كه در اعتقاد ورزيدن به خداوند، معقول يا عقلاني باشد بايد قرينهاي در اختيار داشته باشد؟
ادعاي پلنتينجا اين است كه اعتقاد به خداوند معقول است و فرد معتقد كاملا" به لحاظ معرفتي حق دارد به خداوند اعتقاد ورزد، حتي اگر هيچ برهان مقنع استقرايي يا قياسياي را بر وجود خداوند نشناسد و يا حتي اگر در واقع اصلا" چنين برهاني وجود نداشته باشد، قلب ادعاي پلنتينجا اين است كه اعتقاد فرد به خداوند ميتواند واقعا" پايه باشد و اين كه هيچ كس تاكنون نشان نداده است كه اعتقاد ورزيدن به خداوند، به شيوة پايه، غيرعقلاني است.
پلنتينجا اعاي قويتري نيز دارد، وي مدعي است اعتقاد خداباورانه از تضمين برخوردار است، يعني اين اعتقاد محصول فرآيند ادراكياي است كه در وصول به غايت ارائه باورهاي صادق دربارة خداوند، موفق بوده است؛ زيرا اين فرآيند ادراكي به درستي و در محيط مناسب خود، كار كرده است.
معرفت شناسي پلنتينجا از چندين جهت مورد حمله قرار گرفته است. پارهاي از منتقدان وي را متهم ميكنند كه تصوير اغراقآميز غيرمنصفانه و نادرستي از الهيات عقلي ارائه داده است. برخي ديگر ميگويند معرفت شناسي اصلاح شده نظريه معيارين معرفت را كه هر خردمندي بايد آن را بپذيرد، رها كرده است. برخي ديگر از منتقدان ميگويند معرفت شناسي اصلاح شده در مواجهه با آراي متعارض پيروان اديان دچار مشكل است و ملاكي براي داوري ميان آنان در اختيار ندارد.
هدف پاياننامه حاضر شرح و تحليل معروفترين دعوي معرفت شناختي پلنتينجا درباب اعتقاد ديني و نيز ارائه متداولترين نقدهايي است كه بر اين دعاوي وارد شده است.
شيخ محمد بن نصير العبودي، معاون دبير كل اتحاديه جهاني مسلمانان ( MWL ) كه مقر اصلي آن در مكه است، ابراز اميدواري كرد دولت كوبا به درخواست تأسيس سازماني اسلامي كه حافظ منافع امور جامعه ي مسلمانان كوبا باشد، پاسخ مثبتي بدهد. در ميان اهداف پيشنهادي اين سازمان، احداث مسجد و مكاني براي عبادت و اجتماعات مسلمانان و هم چنين نشر فرهنگ اسلامي در ميان مسلمانان بيان شده است.
او گفت: اخيراً هيئتي از سوي اين اتحاديه از كوبا ديدن كرده و در مورد پيشنهادهاي خود با مقامهاي كوبايي به بحث پرداخته است. وي هم چنين اضافه كرد: چنين مسايلي به تحكيم روابط كوبا و مردم مسلمان آن ميانجامد و هم چنين به استحكام روابط فرهنگي كوبا و كشورهاي اسلامي كمك شاياني ميكند. عبودي گفت: در حال حاضر، مردم مسلمان كوبا فرايض ديني خود را در خانههاي خويش به جا ميآورند؛ زيرا حتي در هاوانا مسجدي وجود ندارد كه مسلمانان در آن گرد هم آيند.
گفت و گوي نزديك ميان شيعه و سني
مقامات الازهر، خواستار گفت و گوي صميمي و نزديك ميان شيعه و سني شدند.
دكتر «محمود آشور» معاون الازهر، در سخناني به بيان اهميت دو فرقهي اسلامي شيعه و سني پرداخت و براي خدمت به امت اسلامي، خواستار نزديك شدن و برقراري گفت و گو ميان آنان شد. وي گفت: مسلمانان بايد بر اختلافات جزيي خويش غلبه كنند و در مسايل مورد تفاهم با يكديگر همكاري نمايند. آشور گفت: وقتي مسلمانان ميتوانند با غير مسلمانان به گفت و گو بنشينند، چگونه از گفت و گوي ميان خود اجتناب ميورزند؟ او گفت: مسلمانان در مسايل عقيدتي و اساسي با يكديگر اتفاق نظر دارند و به راحتي ميتوانند بر مسايل ديگر و اختلافات جزيي غلبه كنند. او در ادامه گفت: هنگامي كه هيئتي از سوي الازهر به ايران رفته و با آنان مذاكره كرد متوجه اين امر شد كه بين اين دو فرقه ي اسلامي اختلاف فاحشي وجود ندارد. آشور به تفرقهاي كه توسط ديگران ايجاد ميشود هشدار داد و اضافه كرد: الازهر تحقيق در مورد انشعابات مختلف در خصوص اختلافات فرقهاي را در حال تحقيق و مطالعه دارد.
احمد مسجد جامعي
در يك طبقه بندي اجمالي مسأله دين پژوهي را از دو نگاه بررسي ميكنيم:
1- دين پژوهي از درون حوزه دين است كه هدف آن كشف گوهر دين، نفس الامر دين و حكم خداست در اين زمينه هدف اصلي حوزههاي علميه در مرحله اول اين است كه به دور از شرايط و مسائل بيروني و گرايشهاي افراد، به حكم دين دسترسي پيدا كنند. در فعاليتهايي هم كه در طي اين سالها انجام شده است؛ شاخص هايي وجود دارد كه نشان دهنده موفقيت چشمگير است كه به بركت انقلاب اسلامي حاصل شده است، چون فضاي انقلاب اسلامي موجب پيدايش مسائل و سؤالات جديد و حضور روحانيت و حوزههاي علميه در همه سطوح شده و شرايط ويژهاي را براي گسترش تحقيقات فراهم ساخته است كه نتايج آن در سالهاي گذشته به خوبي مشاهده شد. به عنوان نمونه در حوزه بررسي كتابهاي سال در پانزده دوره گذشته، چهل و هفت اثر در حوزه دينشناسي به مرحله نهايي رسيد.
نكته حائز اهميت اينكه بيش از پنجاه درصد اين آثار در حوزه احياي مباحث شيعه و در حوزه تفكر ديني كه بسيار هم ضروري است، بوده است اين وضعيتي است كه در نگاه به اين حوزه از درون دين وجود دارد و قطعاً روشهاي علمي حوزهها نقش اول را در اين بين دارد.
2- نگاه دوم، دين پژوهي است كه قصد سياست گذاري دارد، يعني اگر ما اين تعهد را داريم كه جامعه ما بايستي نسبت به معارف ديني، آشنا، علاقهمند و مجري اين معارف شود، بايد در مرحله بعد بررسي نمود كه شرايط ديني جامعه چگونه است و فعاليت هايي كه انجام شده تا چه حد مورد اقبال و استقبال قرار گرفته است؟ در صورت اول، هدفمان شناخت رفتار درست ديني و شناخت اصول دين است مانند اينكه معاد چيست؟ توحيد چيست؟ و چه وجوهي دارد. در صورت دوم، سؤال اين است كه اين اصول چقدر منشأ اثر در روابط فردي و اجتماعي است. در اين حوزه روش تحقيق و كار متفاوت با حوزه اول است.
تطبيق متون با نگاه تاريخي، تصريح متون با شيوههاي مرسوم در استخراج حكم، در صورت اول است، اما صورت دوم از شرايط ديگري برخوردار است. در اين حوزه بايد بر مبناي اطلاعاتي كه از وضعيت اجتماعي به دست ميآيد تلاش كنيم؛ جامعه آرماني و اهداف آرماني خود را در نظام فرهنگي و اجتماعي ساري و جاري نماييم.
برچسب های مهم